Dag 2, zondag 30 maart 2025, College Station-Brazos River-College station

Overzicht
We volgen de vallei van de Brazos River naar het noorden, langs historische stadjes als Calvert, die er nogal vervallen uitzien. Het is alsof je in de 19e eeuw in het wilde westen waant. De landindeling volgt nog de oude katoenplantages. In Marlin staat nog een van de oudste Hilton hotels, nu vergane glorie!
De sedimentlagen van de ondergrond duiken heel flauw naar het zuiden, zodat we in steeds oudere lagen terechtkomen. In College Station is de ondergrond Eoceen, bij de country road tx1373 komen we bij de Krijt-Paleogeen (KPg) grens terecht, die op als een duizenden km lang lint van Georgia tot Midden Mexico in de Gulf coastal plain voorkomt. De KPg gesteenten zijn maar op een paar plaatsen ontsloten, juist in de wat dieper ingesneden rivierdalen als de Brazos River. We steken de Brazos over. Vanaf de brug van tx1373 kunnen we bij laag water de KPg grens goed zien, want over enkele km in de rivierbedding komen de zandstenen voor die zijn achtergelaten door de reuze-tsunamis onstaan door de inslag van de Chicxulub meteoriet, 1200 km naar het zuiden. Doordat de tsunami-zandsteen wat harder is dan de klei er omheen vormen deze hier en daar watervallen.

Op deze plek is het tsunami-karakter van de zandsteenlagen voor het eerst herkend. Jarenlang is de zandsteen aangezien als het product van hevige stormen, hurricanes, die vaak zandsteenlagen achterlaten. Ook werd er gedacht dat de zandstenen waren achtergelaten door een daling van de zeespiegel. Daardoor zou de zeebodem binnen bereik komen van (normale) stormgolven, die de zandkorrels effectief scheiden van de veel fijnere klei-deeltjes, die wegdwarrelen verder de zee op. Een zandsteenlaag middenin een pakket van klei komt ook veel voor in de wat diepere zee, als een lawine van zand en silt van een onderzeesche helling afstroomt en tot rust komt op een wat vlakkere zeebodem, de beroemde turbidieten waar Kuenen beroemd door is geworden.
Maar in 1981 publiceerde Ganapathy dat de onlangs ontdekte iridium anomalie (Alvarez et al 1981, Smit en Hertogen 1980) ook hier in Brazos River gevonden was op of nabij de KPg grens. Ganapathy was een geochemicus, en zijn bijgeleverde stratigrafische kolom zou als het door een van onze studenten aan de VU zou zijn geproduceerd een dikke onvoldoende opleveren.

Desalniettemin leek de iridium ook al boven in de zandsteen een beetje voor te komen, hetgeen Smit en Romein in 1985 de opmerking ontlokte dat de zandstenen in Brazos River een door de meteoriet-inslag veroorzaakte turbidiet of tsunami afzetting zou kunnen zijn. In elk geval een sediment van hoge energie, niet een rustige diep-zee klei zoals overal elders op aarde. Dit gegeven is in 1988 door Jody Bourgeois uitgewerkt die overtuigend heeft kunnen aantonen dat de zandsteenlaag wel degelijk een afzetting is van ongekend hoge tsunami golven. Nog weer later (1989) gooide Gerta Keller er weer een andere hypothese tegenaan, waardoor er een heel debat losbarstte. Met een combinatie van ge-hersedimenteerde foraminiferen die Keller als in situ beschouwde, een afwijkende definitie van waar men in het sediment de KPg grens zou moeten trekken en een afwijkende interpretatie waar de tsunami afzetting begint en ophoudt, komt Keller tot de conclusie dat de Chicxulub inslag weinig te maken zou hebben met de massa-extinctie op de KPg grens. Genoeg om op de ontsluitingen over na te denken.

Stop 2.2
Cottonmouth Creek. We melden ons op de ranch van Jackie Mullinax, waar ze vooral Texas Longhorns houden. We proberen ze te mijden op weg naar Cottonmouth Creek, 800m verderop, een zij-stroompje van de Brazos, waar de tsunami zandstenen altijd te zien zijn. Een twee meter hoog watervalletje valt over de tsunami zandsteen. Als het meezit zien we hier de hele stratigrafie van de tsunami-zandsteenlagen. Op een enkele plek zijn wel vier achtereenvolgende tsunamilagen te zien.