Dag 10 maandag 7 april 2025 |
||
Ship Rock, Mesa Verde |
||
| Vanuit ons hotel in Gallup gaan we het Four Corners gebied verkennen (vernoemd naar de vier staten die hier aan elkaar grenzen: CO, UT, NM, AZ). | ||
 |
||
| We reizen als eerste af naar Shiprock, waar we de (hierboven afgebeelde) restant van een vulkaan gaan bekijken op een reservaat van de beroemde Navajo indianen. Shiprock is een vulkaanplug en heeft een belangrijke religieuze betekenis voor de Navajo. Het is dus vanzelfsprekend dat we Shiprock met respect (en dus zeker niet met geologenhamer) moeten behandelen.
Afhankelijk van de toestand van de onverharde wegen (we proberen gebruik te maken van ‘Indian Service Trails’ proberen we aansluitend een aantal Cenomaan-Turoon ontsluitingen te bekijken en oude uraniummijnen op te sporen. Van 1944 tot 1986 werd bijna 30 miljoen ton uraniumerts gewonnen uit Navajo-grondgebied. Veel Navajo-natives werkten in de mijnen en woonden vaak met hun gezinnen in de nabijheid van de mijnen en verwerkingsfabrieken. Tegenwoordig zijn de mijnen gesloten, maar er blijft een erfenis van uraniumverontreiniging achter, waaronder meer dan 500 verlaten uraniummijnen (AUMs). |
||
 |
||
| Op de weg naar ons hotel in Cortez zullen we indien de tijd dit toelaat stoppen in Mesa Verde National Park, alwaar de cliff dwellers zo hun eigen oplossingen/aanpassingen vonden voor klimaatverandering. | ||
 |
||
| Het Navajo-vulkaanveld beslaat ongeveer 20.000 vierkante kilometer in het vierstatengebied van Arizona, New Mexico, Colorado en Utah. Dit veld bestaat uit tientallen intrusies, diatremen (een soort kraterpijp die wordt gevormd bij hoog explosief vulkanisme), tufpijpen en dijken. Deze vulkanen barstten uit tussen ongeveer 30 en 25 miljoen jaar geleden. Sindsdien heeft erosie het oppervlak met honderden meters verlaagd, waardoor diepere niveaus van deze uitgedoofde vulkanen zichtbaar zijn geworden. Shiprock, een opvallend voorbeeld binnen dit veld, is een klassieke vulkaannek of -plug. De overvloed aan gefragmenteerd vulkanisch gesteente (breccie) wijst op de explosieve uitbarsting van magma dat sterk met gas was verzadigd. | ||
 |
De vele diatremen in het gebied: ME, Mules Ear; MR, Moses Rock; CV, Cane Valley; GR, Garnet Ridge; RM, Red Mesa; GN, Green Knobs; BP, Buell Park; AG, Agathla; CR, Church Rock; SR, Ship Rock; MR, Mitten Rock; RB, Roof Butte; WP, Washington Pass; FR, Fluted Rock; TB, Twin Buttes. | |
 |
Zicht op Shiprock langs één van de dijken. | |
| Shiprock, gelegen in San Juan County, New Mexico, rijst 482 meter boven de omliggende hoogvlakte uit en is een iconisch geologisch kenmerk binnen het Navajo-vulkaanveld. Deze monoliet, die in de Navajo-cultuur bekendstaat als "Tsé Bitʼaʼí" (rots met vleugels), dankt zijn Engelstalige naam aan zijn gelijkenis met een schip en is van grote culturele en spirituele betekenis voor de Navajo-bevolking. De formatie bestaat voornamelijk uit vulkanische breccie en lamprophyre (stollingsgesteente), en wordt omringd door een netwerk van dijken die als stralen uit de centrale kern lopen. Deze dijken, gevormd door magma dat in spleten van het omringende gesteente drong, zijn eveneens blootgelegd door erosie en versterken het dramatische uiterlijk van Shiprock. Als een van de meest gefotografeerde natuurlijke structuren in het zuidwesten van de Verenigde Staten biedt Shiprock niet alleen inzicht in de geologische geschiedenis van het gebied, maar ook in de complexe vulkanische processen die het landschap miljoenen jaren geleden vormden. | ||
 |
 |
Veelvoorkomend type neck in het Navajo-Hopi-gebied. Divergerende kolommen lava op naar binnen hellende lagen van tuf. De onderliggende Mesozoïsche sedimentaire gesteenten zijn niet vervormd
Doorsnede van de Agathla-vulkaannek. Het hoofdlichaam van tufbreccie wordt doorsneden door dijken van minette. Aan het oorspronkelijke oppervlak eindigde de toevoer waarschijnlijk in een maar. |
| De gesteenten in dit vulkaanveld bestaan uit minette en kimberliet. Minette, dat wordt aangetroffen in intrusies en diatremen, is een kaliumrijk gesteente (3-7,5 gewichtsprocent K2O) met kristallen van diopsied en flogopiet (en soms olivijn) in een matrix van apatiet, flogopiet, kwarts, amfibool en glas. Kimberliet is een stollingsgesteente van een magma dat van erg diep (100 tot 200 km) erg snel naar boven komt. Kimberlieten bevatten veel fenocrysten van olivijn, flogopiet, ilmeniet, granaten en pyroxenen in een matrix van serpentijn, flogopiet, magnetiet, perovskiet, chloriet, calciet en apatiet. Vaak zijn de fenocrysten zogenaamde xenocrysten, afkomstig uit het omringende mantelgesteente waar de kimberlietpijp doorheen komt. | ||
| Literatuur: Gregory, H.E., 1917, geology of the Navajo country: A reconnaissance of parts of Arizona, New Mexico, and Utah: U.S. Geological Survey Prof. Paper 93, 161 p. Hack, J.T., 1942, Sedimentation and volcanism in the Hopi Buttes, Arizona: Geological Society of America Bull., v. 53, p. 335-372. Lorenz, V., On the formation of maars: Bull. Volcanology, v. 37, p. 183-204. McGetchin, T.R., Smith, D., Ehrenberg, S.N., Roden, M., and Wilshire, H.G., 1977, Navajo kimberlites and minettes: Field Guide, Second International Kimberlite Conference, Santa Fe New Mexico. Roden, M.F., and Smith, D., 1979, Field geology, chemistry, and petrology of Buell Park minette diatreme, Apache County, Arizona, in Meyer, H.O.A., and Boyd, F.R., Kimberlites, Diatremes, and Diamonds: Their Geology, Petrology, and Chemistry: American geophysical Union, Washington, p. 364-381. Williams, H., 1936, Pliocene volcanoes of the Navajo-Hopi country: Geological Society of America Bull., v. 47, p. 111-172. |
||
| Hotel Retro Inn at Mesa Verde, 2040 East Main Street, Cortez, CO 81321 | ||
